"Кўна манзиллар" кўрсатуви "Ўзбекистон тарихи" телеканали Бунёдкор халимиз барпо этган меъморий обидалар аторига бемалол сардобаларни ам киритиш мумкин. Ўзбекистоннинг чўл удудларида ўрта асрлар даврига оид кўплаб сардобалар саланиб олган. Бизгача етиб келган сардобалар ичида энг адимгиси Кармана яинида, Работи Маликдаги сардоба исобланади. Бухоро ва Самарандни боловчи йўл бўйида X асрда барпо этилган мазкур иншоот бу ердаги карвонсарой билан биргаликда ривожланган ўрта асрлардаги муим иншоотлардан бўлиб, кейинги даврлардаги баъзи таъмирлаш ишлари орали бизгача етиб келган. Хусусан, М.Е.Массоннинг маълумотига кўра, арши чўлида, Бухоро-Безда савдо йўли бўйида X асрда ам сардоба мавжуд бўлган. Сардобалар урилиши Амир Темур ва темурийлар, шайбонийлар даврида кенг миёсда олиб борилган. Жиззахдан Сирдарё кечувларига, Бухородан арши орали Амударёнинг ўрта оимидаги Карки ва Келиф кечувларига олиб борувчи йўлларда урилган сардобалар бундан далолат беради. XVI асрнинг иккинчи ярмида Абдуллахон II томонидан кўплаб сардобалар урилган. Улар ичида оровулбозордаги сардоба, Бўзачи сардобаси, Бегичак сардоба, Якка сардоба, Каспидаги сардобалар, аршидан Амударёдаги кечувларга олиб борувчи йўллардаги сардобалар, хусусан, Туркманистон удудидаги Сангирсувло сардобаси, Шеробод яинидаги сардоба, Жиззах-Чиноз оралиидаги чўл удудидаги Якка сардоба, Мирзаработ, Ёгочли сар-добаси ва боша сардобалар бунга мисолдир. Тадиотчилар фикрича, Мирзачўлдаги сардобаларнинг барпо этилиши Амир Темур ва Абдуллахон II нинг урувчилик фаолияти билан болидир. Ўрта Осиёнинг жазирама илим шароити ва йирик шаарларини сув билан таъ- минлаш этиёжи шаарларда ам сардобалар барпо этилишига туртки беради. Абдуллахон II томонидан аршида, Субхонулихон томонидан Бухорода барпо этилган сардоба худди шу масадларда урилган. Манбаларга кўра, ўрта асрларда Мовароуннарда 44 та сардоба бўлиб, улардан 29 таси арши чўлида бўлган. Асосан чўл удудларида ад ростлаган сардобалар унинг бунёдкорлари нафаат меъморий услуб, балки табиий ўзгаришлар, кимёвий-физик онуниятлардан, жўрофий илмлардан яхши хабардор бўлганлари ва бу ишларни пухта ўзлаштирганларидан далолат беради. Бундан салкам беш аср олдин ад рост¬лаган Бўзачи ва оровулбозор сардобалари замон ва макон эврилишлари, шу давр ичида рўй берган воеа ва одисалар, табиат ўзгаришларига арамай амон тирик. Утган юз йиллар ичида бу заминга кимлар келиб кетмади. Аммо сардобалар яшаяп- ти. Улар тарихдан сўйлайди. Гарчи уларнинг урувчилари номаълум бўлса-да, аммо улар ўзларидан кейин келгуси авлодга ўчмас ва унутилмас айкал олдиргани айни аиатдир. Сардоба сўзи форс тилидан олинган бўлиб, сард (сову) ва об (сув) сўзларининг ўшилишидан ясалган. Бу номнинг ўзиё мазкур иншоот сувни салаш учун хизмат илганлигини англатиб турибди. Сардобалар чорвачилик ва карвон йўллари билан боли равишда вужудга келган. Республикамизда озиргача саланиб олган сардобаларнинг кўпчилиги XIV-XVI асрлар оралиида урилган.