#Islomuz#Abdulloh_domla#Ilmnuri#Nuriddin_hoji_domla# Бисмиллаир Романир Роийм. Алло таолога битмас-туганмас амду санолар бўлсин. Пайамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин. Ибодат баркамол неъмат берувчига баркамол уллик илишдир. Шунинг учун ам, Алло таолодан бошага ибодат илиб бўлмайди. Ибодат илинувчининг маърифати осил бўлмагунича, ибодат ам осил бўлмайди. Тоат уни ирода илувчининг иродасига мувофи воеъ бўлган ишдир. Тоатни ирода илувчи уни адо илувчидан юори мартабада бўлиши шарт. Тоат Холиа ам, махлуа ам бўлаверади. Тоат бировга эргашишни истамаса ам бўлаверади. Мисол учун, баъзилар шайтонга эргашишни истамасалар ам, унга тоат илишлари мумкин. Ибодат икки турли бўлади: Биринчиси–беминнат хизматкор бўлиш ибодати. Бунда инсоният, айвонот ва наботот оламлари тенгдир. Иккинчиси–ихтиёрий ибодат. Бунда фаат инсон иладиган ибодат кўзда тутилади. Ибодатнинг аийати: Ибодат, аслида, ўзини оятда хокисор тутиш ва оятда олий даражада бўйсунишдир. Шунинг учун ам, шариат мукаллаф бандалардан таклиф илган амаллар «ибодат» деб номланган. уръони Каримда «ибодат» сўзи «тавид» ва «тоат» маъноларида келган. Алло таоло «Заарийаат» сурасида: «Ва эслатгин. Албатта, эслатиш мўминларга манфаат берур. Жин ва инсонни фаат Менга ибодат илишлари учунгина яратдим. Мен улардан риз холамайман ва Мени оватлантиришларини ам холамасман. Албатта, Алло Ўзи риз берувчи, увват эгаси, шиддатлидир», деган (55–58-оятлар). Ушбу исагина оятларда улкан аийат ўз ифодасини топган. Одамлар ва жинларнинг яратилишидан ягона масад Алло таолога ибодат илиш экан. Кўпгина исломий тушунчалар атори ибодат тушунчасида ам хатолар содир бўлган. Оибатда, озирги кунимизда «ибодат» деганда кишилар онгида намоз, рўза, ироат, зикр каби нарсаларгина намоён бўлади. Тўри, мазкур амаллар улкан ибодатлардир, буларсиз Исломни тасаввур илиб бўлмайди. Аммо ушбу тушунча билан озир тафсир илаётган оятимизга мурожаат иладиган бўлсак, инсонлар ва жинлар бутун умрларини намоз ўиб, зикр илиб ўтказмолари лозим бўлиб олади. Чунки, инсу жинни Алло таоло фаат Ўзига ибодат илиши учун яратган. «Жин ва инсонни фаат Менга ибодат илишлари учунгина яратдим.» Намозу рўза, зикру тиловатдан боша ишга ўл урган шахс, алигидай тушунча бўйича, Аллонинг иродасига арши чиан осий бўлади. олбуки, боша оятларда Алло таоло бандаларини ер юзини обод илишга, оила уришга ва бош-а ишларга буюрган. Инсонни Ўзининг ер юзидаги халийфаси (ўринбосари) деб эълон илган. Демак, «ибодат» маъносининг бошача талини ам бўлиши керак. Келинг, «ибодат» сўзининг луавий ва истилоий маъносини ўрганиб чиайлик-чи, андай натижага эришар эканмиз. «Ибодат» сўзи араб тилида, «бўйсуниш», «ўзини паст тутиш», «итоат этиш» ва «амрни бажариш» маъноларини англатади. Демак, ар бир ишда Алло таолога бўйсуниш, итоат илиш, Алло таолонинг амрларини бажариш, узурида ўзини паст олиш Алло азза ва жаллага ибодат илишни англатар экан. Уламолар истилоида эса, Алло таолога яинлик осил илиш учун илинадиган ар бир иш ибодатдир. Алоида таъкидлаб айтмо лозимки, намоз, рўза, аж, закот каби ибодатлар Исломнинг негизини ташкил этади. Улар улкан ибодатлар, буларсиз инсон мусулмон бўлиши ийин. Бу ердаги хато «ибодат» маъносини фаат мазкур амалларга болаб ўйишдадир. Шунинг учун, одам намоз ўиётганда ўзини Алло таолонинг узурида ис илади-ю, касб билан шуулланаётганда Алло таолога номаъул иш илаётгандек туюлиши мумкин. «Ибодат» маъносини тўри тушунадиган бўлсак, унинг жуда кенг ва комил тушунча экани маълум бўлади. ар бир ишимизни шариатга мос илиб, Алло таолонинг амрига, Расулулло алайиссаломнинг суннатларига мувофи олиб борсак, ар бир ишимиз ибодатга айланади, савоб ўрнига ўтади. Бунинг учун икки асосий шартга амал илмо зарур: –ар бир иш уръон ёки суннатга мувофи бўлмои лозим. –ар бир ишни илиш ёки тарк этишда Аллонинг розилигини исташ керак. Шунда ар бир ишимиз ибодатга айланади. Демак, ниятни яхшилаш лозим. Умар ибн Хаттоб розияллоу анудан ривоят илинади: «Расулулло соллаллоу алайи васаллам: «Албатта, ар бир иш ниятга боли, ар бир киши нимани ният илса, ўшанга етади...» деганларини эшитдим». Икки Шайх ривоят илишган. Исломда «ибодат» маъноси кенг тушунча эканлигига Абу Зарр ифорий розияллоу анудан ривоят илинган адиси шариф ам далил-ужжат бўлади:. • Видео