Белгілі жазушы Медеу Срсеке де Тараты шежіресін зерттеуде кп ебек сііріп, оны тарихи рлін анытауа лайыты лес осан. Ол былай дейді: «Тараты – лкен тайпа, оны раны шеу: «Ажол», «араожа», «Жауашар» («Жаубасар» деп те айтушылар бар). Табасы – ш тісті тара. Тараты тегінде лаап аты болса керек. Азан аты – Атанберді екен. Бір соыста ол олына ш тісті істігі бар сойыл стап шыыпты да, «Жауашарлап» ран салып арсы кезіккен дшпанды сонымен тйрей беріпті. рыс біткен со олбасшы: «Тара найзалы батыр, бері жаында», – деп жнін срап, жаудан тскен олжаны басын беріпті. Содан былай Атанберді «Тара найзалы батыр» аталып, аырында «Тараты» есімін иеленіпті. рамы жнінен Тараты – рулы дегейден баяыда асып, ірі тайпа, ауымдасты межесіне жеткен ел. Мшр Жсіп шежіресінде: «Орта жз Таратымен осылып жеті арыс ел атанан» дейді (Шыармалары. 14-бет). Арын руларыны белгілі білгірі Мса Шорманов, Семейлік лкетанушы Н.Я.Коншин з жазбаларында Орта жзге негізінен сегіз арыс ел осылатынын, соны бірі Тараты екенін атап крсетеді. Ал Тараты тайпасыны нота аасы атануына келетін болса, ол аза ауымында ерекше статусы бар рі кптен алыптасан дреже-рмет болып табылады. Мндай жоары мртебеге лы жзде – Жалайыр, Орта жзде – Тараты, Кіші жзде – Табын ие болан. Бл тек осылара тиесілі рсім саналады. Басалар бан таласа алмайды. Бріні де елдік табасы – ш тісті тара. Барша аза хандарынан рбіген трелерді де елдік табасы – ш тісті тара екенін еске саламыз. Бларды арасында андай байланыс барлыы аныталмаан. Ежелден орныан салт-рсім бойынша нота аасы атанан ел зімен туыстас рулара аа болып, алы Алашты йытысы ретінде рметтелген. Бл жерде Таратыны басалармен туыстыы жне нота аасы болуына байланысты жазушы-зерттеуші Марал Ысабайды «Шыыс ханны нсілі моол ма, трік пе?» деген мааласынан мына бір исынды пікірді келтіруді жн деп санаймыз. Ол былай дейді: «… тара табалы Жалайыр мен Таратыны да шежіреші арттар бір тайпадан тараан бтатар деп санайтын. Жалайырды лы жзге нота аа болуын, Таратыны Арына нота аа болуын (Бл жерде Марал жаса айтып отыр. Шежіре бойынша Тараты бкіл Орта жзді Нота аасы сол Шыыс ханны дірет-кшіні арасы деп арайтын… Демек, Жалайыр, Тараты, Тре арасында белгілі бір дрежеде ілік-шатысты бар екені аиат. йтпесе, олара жеке-жеке иеленер таба табылмай алмаан шыар».
