#жер #кыргызча #кыскача #кызыктуу #окуялар 00:00 Жер темасына кириш 00:40 Такталган кызыктуу кыскача маалымат 01:35 Жердин ылдамдыгы эмне чн ар башкача? 03:00 Акыры барып Саманчынын жолу жок болот 04:37 Жер кагышпаганда Кыш жаз мезгили болмок эмес 08:30 Февраль айы эмне чн 28нен жаырарын билет белеиз? 10:05 Таманыбыздагы жердин зг кндй ыссык болот 11:34 Жер бизди зн тартып турат 13:02 Космостон тартылган срттр 14:10 Келерки темалар Жер – Кн тутумундагы планета. негизги табигый байлыктын бир тр, айыл чарбасындагы ндрнн башкы каражаты. Ал згч укукка ээ болуу менен, келечек муундардын кызыкчылыгы чн калтырууну камсыз кылууга жана жер байлыгы катары сактоого жатат. Кндн алыстыгы боюнча 3-орунда, лчм жана массасы боюнча чо планеталардын ичинен 5-орунда турат. Массасы 5,976 x 1024 кг (Кн массасынын 1/330000 блг), орточо тыгыздыгы 5520 кг/м3, экватордук диаметри 12 756 км. з огунда айлануу мезгили 23 саат, 56 мин. Экватор тегиздигинин эклиптика тегиздигине болгон кыйшаюусу 23°26'. Ошого байланыштуу жыл мезгилдеринин алмашуусун пайда кылат. Кндн тартуу кчнн таасиринен Кн системасындагы башка телолор сыяктуу эле, Жер тегеректен бир аз айырмаланган эллипс боюнча Кнд айланат. Жердин эллипс орбитасынын бир фокусунда Кн жатат да, Жер менен анын ортосундагы аралык бир жылдын ичинде 147,117 млн кмден (перигелий) 152,083 млн кмге (афелий) чейин згрт. 149,6 млн кмге барабар болгон Жер орбитасынын жарым огу Кн системасындагы аралыкты лчнн бирдик чени болуп саналат. Жердин орбита боюнча кыймылынын ылдамдыгы орто эсеп менен 29,765 км/сек, бирок ал 30,27 км/секдан (перигелийде) 29,27 км/секга (афелийде) чейин згрт. Мындан тышкары Жер Кн системасы менен бирге Галактиканын борборун да айланат (орточо ылдамдыгы 250 км/сек, айлануу мезгили 200 млн жыл). Жердин айланасында, орто эсеп менен 384 400 км аралыкта, анын жандоочусу Ай Жерди эллипс орбитасы боюнча тегеренип жрт. Жердин Кнд бир жолу айланып чыккан мезгили жыл, башкача айтканда 365 сутка 5 с. 48 мин 46 сек.
