ТАСМА КАСЫМ ТЫНЫСТАН УУЛУНУН 120-ЖЫЛДЫГЫНА АРНАЛАТ ************************************************************* 1991-жыл. Эгемендлктн алгачкы жылы. Бишкек шаарынын йд жагында жайгашкан Чо-Таш айылындагы казуу иштерин баары му кайгы менен ктп турушту. Ооба, бул 1938-жылы тоталитардык Совет режиминин жана диктатурасынын курмандыктары жашырылган жерди казуу иштери эле. Казууда эски кыш бышырган очоктун чукурунан 137 кишинин баш сктр чыгат. Негизи эле Кыргызстандагы репрессия темасы козголгондо жогорудагы 137 киши эске келет. Бирок бул 137 киши э алгач ачыкка чыккан репрессия курмандардыктары гана болчу. Андан сырткары 20-жылдардан тээ 50-жылдар аралыгында жалпы жонунан 40 000 киши атып лтрлп, дайынсыз жерлерге кмлгн, жз мидегендери сргнг айдалып, мекенине кайтпай калган. Балким атылгандардын саны мындан да кп деген божомолдор да бар, анткени Чо-Таштагы казып алуу иштеринен кийин, орус атайын кызматтарынын тапшырмасы менен кптгн архивтик материалдар жокко чыккан. Бул шовинисттик режимдин урпактарын гана эмес, збздн чыккан жана ошол атылган эр-азаматтардын артынан тоголок кат жазгандардын урпактарынын да тн уйкусун бузган. Атылгандардын баары эле Совет режими атагандай “эл душманы” беле? Жок, курман болгондордун арасында карапайым дыйкандар,жнкй соодагерлер, тоодо мал жайгандар жана студенттер эле. Бирок жогорудагы 1938-жылкы репрессиянын курмандарынын арасында болсо ошол доордун айдындары, кыргыздын мамлекеттик, саясий, маданий, коомдук жана илимий каймагы бар болчу. Тагыраак айтканда СССРдин чыныгы диктатуралык жзн кр билген акылдуу, зирек, диндар, кулдук рухтан алыс болуп, кыргыз элинин абсолюттуу эгемендлгн, эркиндигин, тедигин жана биримдигин эсеген кыргыздын эр-азаматтары эле. Кык этпей моюн сунган, кул мнз массага муктаж болгон СССР чн бул катмар кооптуу жагдай жараткан. Бул эркиндик абасын эсегендердин катарында 20-30-жылдардагы крнкт саясий, мамлекеттик ж-а коомдук ишмерлер – Жусуп Абдрахман уулу, Ишеналы Арабай уулу, Баялы Исаке уулу, Тркул Айтмат уулу, Жээнбай уулу Хасан, Эркинбек Эсенаман уулу, Салих уулу Мурат, Султанкул Шамурза уулу, Абдыкерим Сыдык уулу, Абдыкадыр Орозбек уулу, Айдарбек уулу Иманаалы д кыргыздын чыгаандары бар эле. Ошол эле кезде булардын катарында дагы бир шейит орун алган. Кыргыз тили жана адабиятынын жол баштоочусу, кыргыз маданият искусствосунун крнкт кл, алгачкы кыргыз профессору – Касым Тыныстан уулу да бар эле. Ооба, бгнк чыгарылышыбыз жери чн з жанын берген Касым Тыныстанов тууралуу болмокчу.
