Жаратан Алла Таалаа сансыз мада, ардаты Пайамбарымыз Мхаммед Мстафаа кптеген салауат пен слем жолдаймыз. Аса раымды ерекше мейірімді Алланы атымен бастаймын. Игі мсылман баласына атысты діни міндеттемелер (такалиф шария) екі негізгі блімнен трады: біріншісі – адамны сырты рекеттеріне атысты кімдер, екіншісі – адамны ішкі, яни жрек амалдарына байланысты кімдер. Басаша айтанда, бл кімдер адамны тніне байланысты жне жрегі мен рухани леміне атысты амалдар болып екіге блінеді. Жрекке атысты амалдар да бйрытар мен тыйымдардан трады. Бйрытара: Аллаа, періштелеріне, кітаптарына, пайамбарларына иман келтіру, ыылас, разылы, шыншылды, тауалы, туекел ету секілді амалдар жатады. Ал тыйымдара: кпірлік, екіжзділік (нифа), ткаппарлы, зін-зі жоары санау, рия, алдау, кек сатау жне кндеу секілді жрек дерттері жатады. Шариат трысынан араанда, жрек амалдары дене амалдарынан да маызды, дегенмен екеуі де ажет. Себебі ішкі (жректегі) кй, сырты рекеттерді негізі мен бастауы. Жрек бзылса, сырты амалдарды ндылыы жоалады. Алла Таала асиетті ранда: «Ендеше, кімде-кім Раббысымен ауышуды міт етіп, аласа, игі істер істесін м Раббысына жасаан лшылыында Оан ешкімді серік етіп оспасын», – деген («Кф» сресі, 110-аят). Сол себепті де сйікті Пайамбарымыз (оан Алланы салауаты мен слемі болсын) зіні сахабаларына адамны ішкі жан-дниесі мен руханиятыны таза, рі шынайы болуыны маыздылыын айтып кеткен. Алланы Елшісі (оан Алланы салауаты мен слемі болсын) бір хадисінде: «Адамны денесінде бір кесек ет бар. Егер ол сау (жасы) болса, бкіл дене сау (жасы) болады. Егер ол ауырса (бзылса), бкіл дене ауырады (бзылады). Ол – жрек!» – деген (имам Мслім). Демек, егер адамны бойындаы бір ждыры ет сау болса, онда адам да сау-саламатта жасайды. Егер дертке шалдыса, адам науас атанады. Мнда Пайамбарымызды (оан Алланы салауаты мен слемі болсын) жрегі рухани дертке шалдыан адамды ауру деп айтуы адамны барлы амалы, іс-рекеті оны жрегіне байланысты екендігін мезейді. Шариатымызда шынайы амалдар ихсана негізделеді. Осы таырыпа атысты «бу Ханифаны (Алла оны раымына алсын) Муснад» кітабында: «Ихсан – рбір ісіді Алла разылыы шін жасауы», – делінген. Имам Науауи (Алла оны раымына алсын): «Алла Таала сені рбір жадайыды кріп трады. Сондытан барлы ісіде жасылы жаса. рбір ісі толыанды болуы керек», – дейді. Бл ретте адамны ниетіне баса назар аударылады. аза руханиятыны тере абаттарына кз жгіртсек, жректі тазаруы мен адамны ішкі кемелдігін басты орына ойан ілімні ізін креміз. Бл жай ана білім емес, рухани тжірибе мен Хаты жрекпен тануа негізделген сопылы ілім. Осы ілімні Орталы Азия кеістігіндегі е ірі кілі – ожа Ахмет Ясауи бабамыз. Оны рухани мрасы, сіресе, «Диуани Хикмет» атты ебегі асырлар бойы халы арасында Аллаа жаындауды жолын нсап келеді. Біра Ясауиді мрасын тек дебиетпен немесе тарихпен шектеу, оны іліміні рухани тередігін толы тсіне алмау болар еді. Ол адамды ішкі жан дниесін тазартып, з-зімен беттестіретін, жрек арылы аиата жетелейтін ілімні иесі. Бл – хл ілімі. Хл – адамны рухани хал-ахуалы, Жаратушымен байланыс орнату жолындаы ішкі сезімі, жрек кйі. Бл ілім адамды сырты білімнен ішкі таныма бастап, жрек шынайылыына жетелейді. ожа Ахмет Ясауи исламды тек шариат амалдары мен аидалар жиынтыы емес, блкім рухты трбиесі, нпсіні тыйылуы, ішкі тынышты пен шынайы ыыласа негізделген мір салты деп тсіндіруге тырысады. Бгінгі уаызымызда біз ожа Ахмет Ясауиді рухани леміне іліп, хл іліміні мні мен маызын саралап, бл танымны бгінгі адамзата берер таылымын ой елегінен ткізбекпіз. Себебі Ясауи алдыран ілім – тарих ойнауында алан кне дуірді ні ана емес, бгінгі рухани жта заманда адам баласына баыт сілтер шамшыра іспетті. #баара #жма #ран #бакара #алла #азан #мешіт
