Пайамбарымыз салаллау алайи уссллмні хадис шарифінде айтыпты: «мн л хаян ул иманун лу» деп, яни кімні яты жо болса, оны иманы да жо деген. Бізді азаты зіні маалы да бар: «ят кімде болса, иман сонда» деген. Енді бл сзден білінді: ят зі иманны бір мшесі екен. Олай боланда білмек керек, ят зі андай нрсе? Бір ят бар - надандыты яты, жас бала сз айтудан ялан секілді, жасы адамны алдына жазысыз-а ншейін барып жолыысудан ялан секілді. Не шариата теріс, не аыла теріс жазыы жо болса да, надандытан бойын керістендіріп, шешілмегендік ылып, ялмас нрседен ялан мндай ят шын ялу емес - аыматы, жаманды. Шын ят сондай нрсе, шариата теріс, я аыла теріс, я абирлы бойа теріс бір іс себепті болады. Мндай ят екі трлі болады. Біреуі - ондай ылы зінен шыпай-а, бір бтен адамнан шыанын кргенде, сен ялып кетесі. Мны себебі сол ят істі ылан адамды есіркегендіктен болады. «Япырым-ай, мына байса не болады, енді мны зі не болады» дегендей, бір нрсе іштен рахым секілді болып келіп, зіді ысып, ызартып кетеді. Біреуі сондай ят, шариата теріс, я аыла, я абирлы бойа теріс, я адамшылыа кесел ылы, атеден яки нпсіге еріп апылдытан з бойынан шыандыынан болады. Мндай ят ылы ыландыыды бтен кісі білмесе де, з аылы, з нысабы зіді сккен со, іштен ят келіп, зіе жаза тарттырады. Кірерге жер таба алмай, кісі бетіне арай алмай, бір трлі ысыма тсесі. Мндай яты кшті адамдар йыдан, таматан алатыны да бар, хатта зін-зі лтіретын кісілер де болады. ят деген - адамны з бойындаы адамшылыы, иттігіді ішінен з мойныа салып, сгіс ылан ысымны аты. Ол уаытта тілге сз де тспейді, кілге ой да тспейді. Кзіні жасын, мрныны суын сртіп алуа да олы тимейді, бір ит боласы. Кзі кісі бетіне арама тгіл, ешнрсені крмейді. Мндайлыа жетіп ялан адама кпесі бар кісі кешпесе, яки оны стіне таы аямай ртендіріп сз айтан кісіні зіні де адамшылыы жо десе болар. Осы кнде мені крген кісілерім ялма тгіл, ызармайды да. «Ол істен мен ятты болдым дедім ой, енді не бар?» дейді. Я болмаса «Ж, ж, оан мен-а ятты болайын, сен зі де сйтіп пе еді?» дейді. Немесе «пленше де, тгенше де тірі жр ой, плен ылан, тген ылан, менікі оны асында несі сз, плендей, тгендей мнісі бар емес пе еді?» деп, ялтамын десе, жап-жай отырып дауын сабап отырады. Осыны ялан кісі дейміз бе, ялмаан кісі дейміз бе? ялан десек, хадис анау, жасылардан алан сз анау. Осындай адамны иманы бар дейміз бе, жо дейміз бе?! #абайнанбаев #арасз #наыл #маалмтелдер
